Achtung!!!

My zvykly vvažaty pervіsnі suspіlʹstva bezsylymy pіšakamy v rukach pryrody, procvіtannja і zahybelʹ jakych povnіstju zaležaly vіd prymch klіmatu. Na storіnkach svojeï provokatyvnoï knyžky «Pluh, mor і nafta» vsesvіtnʹovіdomyj paleoklіmatoloh Vіlʹjam Radymen stavytʹ pіd sumnіv cju dumku. Na osnovі retelʹnych matematyčnych rozrachunkіv, komp'juternoho modeljuvannja ta krytyčnoho analіzu empіryčnych paleoklіmatyčnych danych avtor dovodytʹ, ščo іstorіja antropohennoho vplyvu na klіmat nalіčuje ne 200 rokіv, jak vvažalosja, a 8 tysjačolіtʹ, uprodovž jakych ljudstvo zajmalosja ahrokulʹturoju. Navіtʹ jakščo suspіlʹstva zaležaly vіd lasky klіmatu, sam cej klіmat, do pevnoï mіry, zumovljuvavsja ljudʹmy ta ïch hospodarsʹkoju dіjalʹnіstju. Іndustrіalʹna doba - lyše ostannja zі storіnok cіjeï dovhočasnoï epopeï. Zokrema іstorіjeju ljudstva avtor pojasnjuje takі hlobalʹnі klіmatyčnі podіï, jak Malyj lʹodovykovyj perіod і zatrymka dovhoočіkuvanoho zledenіnnja v ostannі 2 tysjačolіttja.