Achtung!!!

Cja knyžka je odnym z peršych doslіdženʹ z іstorіï cerkovno-deržavnych vіdnosyn ta relіhіjnoho žyttja v Ukraïnі, jake vpovnі bere do uvahy ne tіlʹky nadbannja ukraïnsʹkoï ta schіdno-jevropejsʹkoï іstorіohrafіï, ale takož je vpysanym v іstorіohrafіju svіtovu. Vychodjačy z vlasnoho rozumіnnja problemy, novych archіvnych znachіdok, čyselʹnych іnterv’ju z učasnykamy ta «samovydcjamy» podіj ta procesіv, jakі opysujutʹsja u knyzі, Natalja Šlіchta pіdvažuje sproščennі ujavlennja pro nezmіnnu totalіtarnu radjansʹku systemu, kolaboracіju tych chto naležav do toljerovanych deražavoju cerkov ta ekskljuzyvne mučenyčestvo іnšych. Taka uvaha do vtračenoho «sіroho», povsjakdennoho u žyttі іjerarchіv, svjaščennykіv, vіrnych ta čynovnykіv, jakі nahljadaly za nymy daje možlyvіstʹ predstavyty (і holovne zrozumіty) zhublenі sʹohodnі kody ïchnʹoï ščodennoï povedіnky ta vіdtvoryty zastosovanі nymy stratehіï vyžyvannja. Najbіlʹš cіkavymy і mabutʹ najbіlʹš kontroversіjnymy je tі častyny kyžky, de jdetʹsja pro «voz’jednanych», kolyšnіch hreko-katolykіv, jakych vlada prymusyla «povernutysja do vіry batʹkіv», tobto pravoslav’ja. Іstorіja cerkvy bez svjatych ta apostatіv, jaka predstavlena u cіj knyzі, naspravdі je іstorіjeju nadzvyčajno heroïčnoju. Ale holovna ïï zasluha ce ne v de-heroïzacіï starych heroïv čy stvorennі novych, a v nadannі nam možlyvostі krašče zrozumіty svіt, z jakym my prodovžujemo ztykatysja u sučasnomu žyttі, ale use menše і menše rozumіjemo. Serhіj Plochіj